Chăm sóc sức khỏe sinh sản người cao tuổi

Mãn kinh là biểu hiện đầu tiên của sự già ở phụ nữ, tuổi mãn kinh trung bình là 45-52 tuổi. Khác với nam giới, ở phụ nữ sự suy giảm chức năng sinh dục diễn ra với những biểu hiện rõ ràng và mạnh mẽ. Ở giai đoạn này có nhiều thay đổi cả về thể chất và tâm thần, đặc biệt là về lĩnh vực sức khỏe sinh sản cần có sự quan tâm đặc biệt của gia đình và xã hội.

Những rối loạn thường gặp quanh và sau tuổi mãn kinh

– Mãn kinh là hết hẳn kinh nguyệt sau 1 năm, đây là sự chấm dứt thời kỳ hoạt động sinh sản nhưng vẫn còn duy trì đời sống tình dục. Nguyên nhân mãn kinh là do hai buồng trứng suy tàn, ngừng hoạt động, không tiết ra các hormone Estrogen và Progesteron nên người phụ nữ không còn hành kinh nữa.

– Thời kỳ trước và sau mãn kinh 1 năm được gọi là quanh mãn kinh, thời kỳ này có thể kéo dài 5-7 năm.

– Một số rối loạn thường gặp ở giai đoạn này:

Cơn bốc hỏa

Cảm giác nóng bừng ở ngực, lan lên cổ và mặt, cảm giác này lặp lại nhiều lần trong ngày, kéo dài từ vài chục giây đến vài phút làm người phụ nữ rất khó chịu

Ra mồ hôi

Thường xuất hiện sau cơn bốc hỏa, toàn thân toát mồ hôi, hay gặp vào ban đêm

Rối loạn vận mạch

Choáng váng, nhức đầu, buồn nôn, đánh trống ngực, chóng mặt…

Đây là những triệu chứng biểu hiện sự rối loạn vận mạch do thiếu hụt estrogen

Thay đổi về da

Da khô, mỏng, nhăn nheo do mất lớp mỡ dưới da

Thay đổi về sinh dục, tiết niệu

+ Bộ phận sinh dục teo nhỏ, âm đạo giảm tiết chất nhờn nên khô, giao hợp đau làm giảm nhu cầu tình dục

+ Dễ bị viêm âm đạo do tạp khuẩn vì pH âm đạo thay đổi

+ Tiểu tiện nhiều lần, đái són vì cơ bàng quang yếu

Kinh nguyệt thay đổi

Chu kỳ dài ra hay ngắn lại, không đều, ra máu giữa kỳ kinh, rong kinh, rong huyết..

Tinh thần thay đổi

Tinh thần không ổn định, hay cáu gắt, lo lắng, mệt mỏi..

Những biến cố thường gặp sau mãn kinh

1. Loãng xương

– Do thiếu estrogen làm giảm khả năng lắng đọng canxi vào xương nên xương giòn, xốp, dễ gãy, đặc biệt các xương dài.

– Lún đốt sống do loãng xương ở thân đốt sống gây đau lưng, còng lưng, chèn ép rễ thần kinh

– Dễ tổn thương các xương dài do ngã, chấn thương, đặc biệt là xương cổ tay và cổ xương đùi. Biến chứng gãy cổ xương đùi gây nguy hiểm khi nằm bất động lâu dẫn đến bội nhiễm làm giảm tuổi thọ và chất lượng sống.

2. Biến cố tim mạch

– Nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt là tăng huyết áp và bệnh mạch vành tăng lên nhiều sau mãn kinh do mất đi vai trò bảo vệ của estrogen đối với sự tăng các chất gây lắng đọng thành mạch.

3. Các loại bệnh khác

– Chủ yếu là ung thư phụ khoa như ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng…

Vệ sinh, chăm sóc sức khỏe sinh sản người mãn kinh và người cao tuổi

– Mục đích của CSSKSS người cao tuổi là giúp họ có cuộc sống thoải mái, dễ chịu, hạnh phúc và có chất lượng hơn

1. Những vấn đề chung

– Có chế độ lao động, dinh dưỡng, nghỉ ngơi thích hợp

– Quan tâm đến đời sống tình cảm, tránh mặc cảm, cô đơn..Tăng cường sự quan tâm chăm sóc của các thành viên trong gia đình, tiến tới sự quan tâm chăm sóc của toàn xã hội.

– Chăm sóc đời sống tinh thần, lựa chọn hình thức sinh hoạt tinh thần phù hợp: đọc sách báo, sinh hoạt câu lạc bộ..

– Chế độ luyện tập thích hợp: dưỡng sinh, đi bộ..

– Duy trì công việc cụ thể tùy sức khỏe và hoàn cảnh của từng người

– Chăm sóc về y tế: khám sức khỏe định kỳ, tầm soát phát hiện sớm các bệnh ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư niêm mạc tử cung bằng cách khám phụ khoa định kỳ, làm phiến đồ âm đạo kết hợp với siêu âm và chụp Xquang vú. Dùng thuốc an thần, nâng cao thể trạng, liệu pháp hormone thay thế trong những trường hợp bệnh nhân có nhu cầu và chỉ định.

2. Chế độ dinh dưỡng

– Cung cấp đầy đủ năng lượng ( 2000 Kcal/ngày)

– Khẩu phần cân đối: tăng cường Protid thực vật, chất béo chứa acid béo không no, giảm đường, mỡ.. Tăng cường vitamin và khoáng chất

– Đặc biệt qua tâm đến bổ sung đầy đủ canxi trong khẩu phần ăn: sữa giàu canxi, hoa quả tươi…

3. Chế độ sinh hoạt,luyện tập

– Lao động nhẹ nhàng, lựa chọn công việc phù hợp sức khỏe và hoàn cảnh

– Các chế độ luyện tập nhẹ nhàng, duy trì đều đặn: dưỡng sinh, đi bộ, các môn thể thao nhẹ

– Chú y vấn đề nhà ở, giao thông đi lại, đảm bảo an toàn tránh sang chấn

4. Tình dục ở người cao tuổi

– Cung cấp đầy đủ thông tin về tình dục cho người cao tuổi để họ hiểu rõ và hiểu đúng về nhu cầu tình dục người cao tuổi, tránh mặc cảm.

– Nên duy trì tình dục với những hình thức khác nhau, đảm bảo nhu cầu về tình cảm nhưng phù hợp với sức khỏe.

– Nếu cần thiết có thể sử dụng các biện pháp hỗ trợ: kem bôi estrogen để bôi trơn niêm mạc âm đạo, thuốc đặt tại chỗ có chứa estrogen..

– Đảm bảo vệ sinh khi sinh hoạt tình dục, tránh viêm nhiễm, chấn thương sinh dục..

5. Tư vấn về SKSS cho người cao tuổi

– Chủ động thông tin về thời kỳ tắt dục và các rối loạn sẽ đến để họ chủ động đón nhận, tránh các sang chấn tinh thần.

– Giáo dục tư vấn về sức khỏe tình dục ở người cao tuổi

– Lắng nghe và chia xẻ các vấn đề khó khăn, lo lắng, tranh thủ mọi cơ hội, phương pháp để cung cấp thông tin, biện pháp khắc phục, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Benh.vn