Da không phải là vỏ bọc đơn thuần mà là một cơ quan lớn nhất của cơ thể, có những chức năng tinh vi và phức tạp. Da phải được chăm sóc thường xuyên để tránh bị tổn thương do các yếu tố môi trường, vi khuẩn, virus, nấm và các bức xạ của môi trường tác động. Sau đây là một số biện pháp quan trọng cần thiết để phòng chống bệnh.
Mục lục
Tắm gội thường xuyên phòng chống bệnh ngoài da
Lời khuyên chung
Cần giữ cho da sạch, phải thường xuyên tắm gội thay quần áo, mục đích nhằm tẩy các chất bã nhờn, mồ hôi, bụi và vô số sinh vật bám trên da: ở lỗ chân lông, nếp kẽ, da đầu. tùy theo mùa, lứa tuổi, sức khỏe, điều kiện sinh hoạt, lao động nguồn nước có thể tắm gội bao nhiêu lần trong ngày, trong tuần cho thích hợp.
Nhưng đừng tắm quá lâu, dội nước đột ngột, nhất là khi đang ra mồ hôi nhiều, vừa đi nắng về, hoặc tắm nơi có gió lùa dễ bị cảm lạnh, viêm mũi họng. Không nên lạm dụng xà phòng hoặc nước quá nóng làm tổn hại đến phim bã (lớp chất nhờn bảo vệ trên da), nhất là người lớn tuổi da đã khô do giảm tiết chất bã và mồ hôi.
Phòng chống bệnh ngoài da với đối tượng đặc biệt
Đối với trẻ nhỏ, chỉ nên dùng xà phòng ở những vùng nách bẹn, mà chỉ nên dùng những loại xà phòng đã quen thuộc an toàn. Nước tắm phải là nước sạch, không nên tắm ở ao hồ thả vịt nước đọng, ở suối có nhiều lá lim, lá ngứa, dễ bị viêm da và ấu trùng sán vịt. Thao tác tắm phải nhẹ nhàng không kỳ cọ bằng đá, dép cao xu, dây thừng, thành giếng, dễ gây xây xước da.
Không nên gội đầu quá nhiều hoặc những loại nước gội có độ tẩy gầu cao, làm tổn thương đến lớp mỡ đề kháng của da khiến cho vi khuẩn và nấm phát triển, chú ý không cào, vò quá mạnh bằng móng tay hoặc bằng lược sắc, mà chỉ miết bằng đầu ngón tay không gây xước da.
Những người có bệnh trên da hoạc trên da đầu cần hạn chế xà phòng, tắm gội xong cần phải lau khô, lau kỹ các nếp, kẽ chân, da đầu, để da ẩm ướt sẽ tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn phát triển.
Lưu ý khi dùng các loại mỹ phẩm để phòng chống bệnh ngoài da
Da vốn rất hay nhạy cảm, những năm gần đây, các bệnh trứng cá, viêm da mặt, nám má, có chiều hướng gia tăng do lạm dụng mỹ phẩm, những loại mỹ phẩm có chất thơm, do điều kiện nhiệt đới nên dễ cảm ứng với ánh sáng gây viêm da, nhiễm sắc, sạm da, nám má dẫn xuất của phtalat có thể gây ra nhiễm độc thần kinh, xơ cứng động mạch, ung thư. Son bôi môi, dầu tô móng, thuốc nhuộm tóc có thể gây dị ứng, viêm da, viêm môi, viêm quanh mép, viêm da đầu, viêm quanh móng…
Trang phục quần áo, mũ, tất, khăn quàng
Đây là những phương tiện không thể thiếu để bảo vệ sức khỏe và tăng vẻ đẹp con người, chúng đều tiếp xúc trực tiếp với da, do đó khi sử dụng cần chú ý để không làm hại da, trang phục cần được giữ sạch sẽ, không để bụi bặm, dầu mỡ bám vào. Phải được thay khi bẩn, nếu ẩm do nước hoặc mồ hôi cần được thay giặt kịp thời, khi phơi cần lộn trái để ánh nắng chiếu, rọi vào có tác dụng diệt khuẩn, diệt nha bào nấm bám trên vải, quần áo lót không nên mặc quá chật, hạn chế dùng đồ nylon có tác hại giữ mồ hôi, ẩm ướt, nóng ẩm ở nếp bẹn, nếp dưới vú tạo điều kiện cho nấm phát triển.
Cần chú ý một số chun quần, mặt hàng nylon, sợi tổng hợp, nhiều loại thuốc nhuộm trên vải có thể là nguyên nhân gây ra viêm da dị ứng. Vải giả da, quai nón, mũ, dây đeo đồng hồ, khăn quàng nylon, quai dép, guốc, có thể gây viêm da dị ứng. Đối với trẻ nhỏ quấn tã lót quá nhiều, đóng bỉm cũng là nguyên nhân hay gặp dẫn tới hăm bẹn, viêm da tiếp xúc do tã lót, chốc lở, rôm sẩy.
Cẩn thận khi dùng thuốc bôi ngoài da
Thuốc bôi trên da có tác dụng tại chỗ, đồng thời có tác dụng toàn thân. Thuốc bôi sẽ ngấm qua lớp sừng vào các khe gian bào, nang lông, vượt qua lớp đáy xuống tận trung bì và sâu hơn, vào đến thần kinh, mạch máu, từ đó thuốc bôi có ảnh hưởng tới toàn thân, nhưng thuốc uống cũng là con dao hai lưỡi: thuốc bôi có tác dụng tốt, từ bạt vảy tạo sừng dưỡng da, chống viêm, chống ngứa, diệt khuẩn, diệt nấm kết hợp với thuốc toàn thân đã chữa được nhiều loại bệnh nhưng cũng đã xảy ra nhiều trường hợp tai biến do dùng thuốc ngoài da vì người bệnh tự dùng thuốc không thích hợp.
Điều cơ bản nhất là dù bôi thuốc gì cũng tránh không được cạo xát kỳ cọ mạnh lên da gây tổn thương, cạo xát mạnh chỉ làm da thêm tổn thương chỉ làm mầm bệnh ngấm sâu hơn đồng thời làm giảm quá trình tái tạo tế bào của thuốc.
Mỗi loại thuốc đều có chỉ định và cách dùng riêng do các thầy thuốc quy định chặt chẽ cụ thể, không thể tùy tiện sử dụng dễ xảy ra hậu quả xấu, mỗi loại bệnh phải dùng thuốc gì bôi như thế nào, bao nhiêu lần trong ngày thời gian bao nhiêu lâu đều do thầy thuốc chuyên khoa hướng dẫn. Người bệnh phải kiên trì, tuân theo thì mới đạt được kết quả tốt.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Trong điều trị bệnh da, ăn uống có quan hệ rất chặt chẽ với sự phát triển của bệnh và kết quả điều trị, dinh dưỡng có tác dụng lớn trong quá trình chuyển hóa trao đổi chất, đảm bảo sự phát triển bình thường của cơ thể nói chung, và của da nói riêng.Thừa hoặc thiếu dinh dưỡng đều gây ra những tổn thương da và niêm mạc cùng với các rối loạn khác trong cơ thể như: bệnh nhân ngứa, liên quan đến cơ địa dị ứng nên cảnh giác khi ăn tôm, cua, cá bể, nhộng mực, ốc, lòng lợn, thịt chó… là những chất có tiềm năng gây dị ứng cao, nên hạn chế những chất kích thích: cà phê, thuốc lá, rượu, chè đặc, gia vị…
Những chất này sẽ làm tăng hoặc tái phát với bệnh trứng cá và vảy nến…, người có bệnh da cấp tính nên hạn chế đường muối, trẻ em bị viêm da cơ địa nên hạn chế dùng sữa bò, lòng trắng trứng. Trẻ em bị bệnh nhiễm khuẩn, nên ăn ít đường, kể cả các quả có hàm lượng đường cao như: mít, xoài, dứa, nho… Bệnh da dầu, trứng cá, vảy nến nên ăn bớt đường mỡ, tăng cường ăn rau, đậu, đạm thực vật, hạn chế các chất kích thích. Bệnh nhân loét niêm mạc môi miệng nên ăn nhạt, lỏng, ít gia vị, nên ăn nhiều thức ăn có vitamin A, B, C…
Có phương pháp luyện tập da thường xuyên
Xoa bóp da là biện pháp chủ động bảo vệ da, luyện tập cho da mềm mại, kích thích các hệ thống thần kinh và mạch máu, tăng cường dinh dưỡng cho da, trì hoãn quá trình lão hóa, mỗi ngày nên có từ 5 – 10 phút xoa bóp sau khi tập thể dục cho tới khi cảm giác da ấm và nóng dần lên mới có tác dụng.
Ánh nắng có tác dụng đối với da, cần được sử dụng hợp lý, tránh lạm dụng, nhất là về mùa hè, cần đề phòng các tai biến có thể xảy ra như viêm da, phỏng nước, sạm da, thậm chí say nắng do nhiễm độc ánh sáng. Không tắm nắng trong khoảng thời gian 10 – 11 giờ, 15 – 16 giờ là lúc cường độ tia cực tím và hồng ngoại cao chỉ nên tắm 30 – 60 phút trở lại tùy từng người không nên tắm quá lâu bắt đầu từ 5 – 10 phút sau tăng dần khi tắm nắng phải đeo kính râm hoặc nhắm mắt không nên để tia nắng chiếu trực tiếp vào vùng gáy, giữa hai bả vai.
Xà phòng, phèn chua, các sữa tắm, có mùi thơm có tác dụng bắt nắng gây viêm da sạm da. Người bị tàn nhang, đồi mồi, lupus ban đỏ, khô da, nên hạn chế tắm nắng, nếu cần phải xoa kem chống nắng để tránh làm tăng bệnh.
Cẩm nang truyền thông các bệnh thường gặp – BV Bạch Mai
