Thế giới của trẻ em được tạo nên từ những màu sắc, âm thanh và cảm xúc. Nhưng với những trẻ bị mắt lác, thế giới ấy lại trở nên mờ ảo và xa lạ. Mắt lác có thể khiến trẻ gặp khó khăn trong việc nhìn rõ, theo dõi vật thể chuyển động và phối hợp mắt. Nếu không được điều trị sớm, mắt lác có thể dẫn đến nhược thị, một tình trạng có thể dẫn đến suy giảm thị lực vĩnh viễn.
Mục lục
Tìm hiểu về bệnh lý mắt lác ở trẻ em
Mắt lác là tình trạng hai mắt không nhìn thẳng hàng, mà nhìn theo các hướng khác nhau. Một mắt nhìn thẳng về phía trước, trong khi mắt kia có thể nhìn vào trong, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới. Sự di chuyển hướng nhìn của mắt có thể cố định hoặc tạm thời, mắt nhìn thẳng và mắt nhìn lệch có thể luân phiên nhau.
Lác mắt là một bệnh lý thường gặp, đặc biệt ở trẻ em. Mắt có 6 cơ vận nhãn, hoạt động dưới sự điều khiển của 2 dây thần kinh số III, IV và VI. Lác mắt xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các cơ vận nhãn do cơ hoặc do tổn thương các dây thần kinh chi phối cơ.
Mắt lác không chỉ gây ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của trẻ em. Lác mắt có thể dẫn đến nhược thị, giảm thị lực, giảm khả năng nhìn hình nổi và khả năng phân biệt chính xác khoảng cách. Những vấn đề này có thể ảnh hưởng nhiều đến việc học tập và cuộc sống của trẻ em.
Nguyên nhân gây mắt lác ở trẻ em
Có nhiều nguyên nhân gây mắt lác ở trẻ em, bao gồm:
- Tật khúc xạ: Tật khúc xạ là tình trạng mắt không thể hội tụ ánh sáng đúng cách vào võng mạc, khiến hình ảnh bị mờ. Tật khúc xạ thường gặp nhất ở trẻ em là cận thị, viễn thị và loạn thị. Mắt lác có thể xảy ra ở trẻ em bị tật khúc xạ không được điều trị.
- Yếu cơ vận nhãn: Mắt có 6 cơ vận nhãn giúp điều khiển chuyển động của mắt. Nếu các cơ này bị yếu hoặc bị tổn thương, có thể dẫn đến mắt lác.
- Rối loạn thần kinh: Mắt lác cũng có thể là dấu hiệu của một số rối loạn thần kinh, chẳng hạn như u nguyên bào võng mạc, liệt dây thần kinh sọ não.
- Chấn thương mắt: Chấn thương mắt có thể gây tổn thương các cơ vận nhãn hoặc dây thần kinh điều khiển các cơ này, dẫn đến mắt lác.
- Nhiễm trùng mắt: Nhiễm trùng mắt có thể gây tổn thương các cơ vận nhãn hoặc dây thần kinh điều khiển các cơ này, dẫn đến mắt lác.
- Các vấn đề về mắt bẩm sinh: Một số vấn đề về mắt bẩm sinh, chẳng hạn như dị dạng hốc mắt, có thể dẫn đến mắt lác.
Mắt lác ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định nguyên nhân chính xác là điều cần thiết giúp bác sĩ có phương pháp điều trị phù hợp.
Triệu chứng nhận biết mắt lác ở trẻ em
Mắt lác là tình trạng hai mắt không nhìn cùng một hướng, mà nhìn theo các hướng khác nhau. Một mắt có thể nhìn thẳng, còn mắt kia lệch về một phía nào đó, tùy vào cơ mắt bị ảnh hưởng. Sự di chuyển hướng nhìn của mắt có thể cố định hoặc tạm thời.
Triệu chứng nhận biết mắt lác ở trẻ em bao gồm:
Mắt lệch về một phía: Đây là triệu chứng điển hình nhất của mắt lác. Mắt lệch có thể là hướng vào trong, hướng ra ngoài, hướng lên trên hoặc hướng xuống dưới.
Mắt lệch có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường, đặc biệt là khi trẻ em nhìn thẳng về phía trước. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, mắt lệch chỉ nhìn thấy khi trẻ em nhìn ở một số hướng nhất định.
Nhìn đôi: Trẻ em bị mắt lác có thể nhìn thấy hai hình ảnh cùng một lúc. Điều này có thể gây khó khăn cho trẻ em trong việc nhìn rõ và tập trung. Nhìn đôi có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt. Trẻ em có thể nhận thấy nhìn đôi hoặc người khác có thể nhận thấy.
Chớp mắt, nheo mắt: Trẻ em bị mắt lác có thể chớp mắt hoặc nheo mắt để cố gắng nhìn rõ. Điều này có thể xảy ra khi trẻ em nhìn xa, nhìn gần hoặc nhìn ở một số hướng nhất định.
Mỏi mắt: Trẻ em bị mắt lác có thể bị mỏi mắt, đặc biệt là khi học tập hoặc chơi game. Điều này là do mắt phải làm việc quá sức để cố gắng nhìn rõ..
Thiếu tập trung: Trẻ thiếu tập trung, đặc biệt là khi học tập hoặc chơi game. Điều này là do mắt lệch khiến trẻ em khó nhìn rõ và khó tập trung vào một vật thể. Thiếu tập trung có thể biểu hiện bằng các triệu chứng như khó học tập, khó theo dõi các hướng dẫn và dễ bị phân tâm.
Mắt lác không chỉ gây ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn có thể gây ra nhiều vấn đề về thị giác nghiêm trọng, chẳng hạn như nhược thị, giảm thị lực, giảm khả năng nhìn hình nổi và khả năng phân biệt chính xác khoảng cách. Do đó, cần phát hiện và điều trị mắt lác sớm để ngăn ngừa các vấn đề về thị giác nghiêm trọng.
Chẩn đoán mắt lác ở trẻ em
Các phương pháp chẩn đoán mắt lác ở trẻ em:
Khám mắt lâm sàng: Bác sĩ mắt sẽ kiểm tra thị lực của trẻ, kiểm tra các cơ vận nhãn và kiểm tra khả năng phối hợp của hai mắt.
Tại buổi khám, bác sĩ mắt sẽ yêu cầu trẻ nhìn vào một vật thể và di chuyển mắt theo các hướng khác nhau. Bác sĩ mắt cũng sẽ sử dụng một số dụng cụ để kiểm tra thị lực của trẻ, chẳng hạn như bảng chữ cái hoặc bảng ô vuông.
Đo khúc xạ: Bác sĩ mắt sẽ sử dụng máy đo khúc xạ để đo độ khúc xạ của mắt. Độ khúc xạ là mức độ cong của giác mạc. Độ khúc xạ quá cao hoặc quá thấp có thể dẫn đến mắt lác.
Đo thị trường: Bác sĩ mắt sẽ sử dụng một thiết bị để đo phạm vi nhìn của trẻ. Phạm vi nhìn là vùng mà trẻ có thể nhìn thấy khi nhìn thẳng về phía trước. Phạm vi nhìn hẹp có thể là dấu hiệu của nhược thị.
Thử nghiệm nhược thị: Bác sĩ mắt sẽ sử dụng một số phương pháp để kiểm tra xem một mắt có bị nhược thị hay không. Nhược thị là tình trạng một mắt hoặc cả hai mắt không phát triển bình thường. Nhược thị có thể xảy ra nếu mắt lác không được điều trị.
Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm bổ sung, chẳng hạn như:
Chụp X-quang hốc mắt: Chụp X-quang hốc mắt có thể giúp xác định xem mắt lác có phải do bất thường về cấu trúc của hốc mắt hay không.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hốc mắt: Chụp CT scan hốc mắt có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về hốc mắt và giúp xác định nguyên nhân gây mắt lác.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) hốc mắt: Chụp MRI hốc mắt có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về hốc mắt và giúp xác định nguyên nhân gây mắt lác.
Chẩn đoán mắt lác ở trẻ em là cần thiết để có phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của mắt lác ở trẻ em, hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ mắt càng sớm càng tốt.
Các phương pháp điều trị mắt lác ở trẻ em
Quá trình điều trị lác mắt gồm 3 giai đoạn là: điều chỉnh bằng kính, điều trị nhược thị và phẫu thuật để phục hồi sự cân bằng 2 mắt. Phương pháp điều trị này được áp dụng cho hầu hết các trường hợp mắt lác ở trẻ em.
Giai đoạn 1: Điều chỉnh bằng kính
Điều chỉnh bằng kính là phương pháp điều trị mắt lác ở trẻ em phổ biến nhất. Kính đeo giúp mắt nhìn rõ hơn, điều này có thể giúp cải thiện sự phối hợp mắt và ngăn ngừa nhược thị.
Đối với trẻ em bị mắt lác do tật khúc xạ, kính đeo là phương pháp điều trị đầu tiên được áp dụng. Kính đeo giúp điều chỉnh tật khúc xạ, giúp mắt nhìn rõ hơn. Điều này có thể giúp cải thiện sự phối hợp mắt và ngăn ngừa nhược thị.
Giai đoạn 2: Điều trị nhược thị
Nhược thị là tình trạng một mắt hoặc cả hai mắt không phát triển bình thường. Nhược thị có thể xảy ra nếu mắt lác không được điều trị.
Đối với trẻ em bị mắt lác do bất kỳ nguyên nhân nào, việc điều trị nhược thị là rất quan trọng. Điều trị nhược thị giúp cải thiện thị lực của mắt bị lác.
Có hai phương pháp điều trị nhược thị phổ biến là bịt mắt và liệu pháp điều chỉnh thị giác.
- Bịt mắt: Bịt mắt giúp mắt bị lác nhìn rõ hơn. Điều này có thể giúp cải thiện thị lực của mắt bị lác.
- Liệu pháp điều chỉnh thị giác: Liệu pháp điều chỉnh thị giác bao gồm các bài tập và trò chơi giúp trẻ em học cách sử dụng cả hai mắt cùng một lúc. Điều này có thể giúp cải thiện thị lực của mắt bị lác.
Giai đoạn 3: Phẫu thuật điều trị mắt lác ở trẻ em
Phẫu thuật là phương pháp điều trị cuối cùng được áp dụng nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Phẫu thuật giúp điều chỉnh các cơ vận nhãn để giúp mắt nhìn thẳng.
Phẫu thuật thường được chỉ định cho trẻ em bị mắt lác do bất thường về cơ vận nhãn. Phẫu thuật giúp điều chỉnh các cơ vận nhãn, điều này có thể giúp cải thiện sự phối hợp mắt và ngăn ngừa nhược thị.
3 giai đoạn điều trị mắt lác ở trẻ em là một phương pháp hiệu quả giúp cải thiện thị lực và ngăn ngừa nhược thị ở trẻ em bị mắt lác. Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.
Ngăn ngừa mắt lác ở trẻ em – bảo vệ đôi mắt trẻ
Việc phát hiện và điều trị mắt lác sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa nhược thị. Tuy nhiên, ngoài việc phát hiện và điều trị sớm, cha mẹ cũng cần thực hiện các biện pháp sau để ngăn ngừa mắt lác ở trẻ em:
- Khám mắt định kỳ cho trẻ: Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám mắt định kỳ từ khi trẻ được 6 tháng tuổi. Việc khám mắt định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề về mắt, bao gồm cả mắt lác.
- Tạo môi trường ánh sáng tốt cho trẻ: Ánh sáng tốt rất quan trọng cho sự phát triển thị lực của trẻ. Cha mẹ nên đảm bảo rằng trẻ có đủ ánh sáng để đọc sách, chơi đồ chơi và tham gia các hoạt động khác.
- Khuyến khích trẻ chơi các trò chơi vận động: Các trò chơi vận động giúp trẻ phát triển các cơ mắt và phối hợp mắt tốt hơn. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ chơi các trò chơi vận động như bóng đá, bóng rổ, hoặc chạy nhảy.
- Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời: Nghiên cứu cho thấy trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời có nguy cơ mắc mắt lác thấp hơn trẻ không bú mẹ hoặc bú mẹ không hoàn toàn.
- Cho trẻ ăn các thực phẩm giàu vitamin A: Vitamin A rất quan trọng cho sự phát triển thị lực của trẻ. Cha mẹ nên cho trẻ ăn các thực phẩm giàu vitamin A, chẳng hạn như cà rốt, khoai lang, bí đỏ, và rau lá xanh.
Cha mẹ cần lưu ý rằng các biện pháp ngăn ngừa mắt lác ở trẻ em chỉ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào của mắt lác, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ nhãn khoa càng sớm càng tốt.
