Tinh dịch vón cục không phải là một bệnh chỉ là biến chứng của nhiễm khuẩn (hay bệnh tự miễn dịch) của các cơ quan đã góp phần tạo nên tinh dịch
Tinh dịch là chất lỏng sệt, thường có chứa tinh trùng do tuyến sinh dục nam (tinh hoàn) sản xuất để thụ tinh cho trứng. Giống như máu tinh dịch có 2 phần: chất dịch và tinh trùng.
– Chất dịch chủ yếu do túi tinh và tuyến tiền liệt tiết ra , tinh trùng do tinh hoàn sinh ra, di chuyển theo các ống dẫn tinh để lên đổ vào túi tinh, trộn lẫn chất dịch nói trên .
– Tinh trùng là những tế bào sinh dục có thể di chuyển được. Nếu lấy một giọt tinh vừa được phóng ra soi lên kính hiển vi thì sẽ thấy tinh trùng chuyển động như một đám nòng nọc bơi trong nước. Ngoài nước, các chất protein, đường, muối khoáng, chất dịch do tuyến tiền liệt và túi tinh tiết ra còn có các tế bào biểu mô của ống dẫn tinh và túi tinh, một ít tế bào máu (bạch cầu, hồng cầu ) và có thể cả vi trùng gây bệnh. Tinh dịch mới phóng ra màu trắng, hơi đục như sữa chứa nước rất dính, để ra ngoài không khí một lúc thì lỏng ra.
Phần lỏng của tinh dịch do các cơ quan sinh sản phụ tiết ra: 60% từ túi tinh và phần còn lại từ tuyến tiền liệt. Một lượng nhỏ niêm dịch do các tuyến hành – niệu đạo tiết ra góp phần làm cho tinh dịch có độ sệt dính.
Nếu các bộ phận này bị nhiễm khuẩn thì tinh dịch trở nên đặc sệt hơn nữa và làm vón cục các thành phần hữu hình (tinh trùng, bạch cầu, tế bào biểu mô); như thế gọi là tinh dịch vón cục, hậu quả của tiến trình viêm do nhiễm khuẩn.
Có máu trong tinh dịch thường không nhận ra bằng mắt thường nhưng nếu có máu nhiều thì cũng nhìn rõ; nguyên nhân có thể do viêm, nhiễm khuẩn, bị tắc nghẽn ở đường dẫn tinh hay bị chấn thương ở đường sinh sản hay có vấn đề ở niệu đạo, tinh hoàn, mào tinh hoàn và tuyến tiền liệt. Cần phân tích kỹ hơn tinh dịch và làm các xét nghiệm về tiết niệu sinh dục mới có thể tìm ra nguyên nhân có máu trong tinh dịch, đôi khi chỉ thực hiện được ở cơ sở y tế chuyên khoa tiết niệu. Đường fructose là nguồn cung cấp năng lượng cho tinh trùng chạy được trên đường đua đi tìm trứng. Còn các thành phần khác của tinh dịch giúp tinh trùng di chuyển trong âm đạo và đi qua cổ tử cung, nhờ làm cho môi trường bớt dính quánh để tinh trùng có thể bơi qua dễ dàng. Khi phần ” cái ” hoặc ” nước “bị nhiễm khuẩn thì tinh dịch trở nên đặc sệt, các thành phần hữu hình (tinh trùng, bạch cầu, biểu mô) quện lại với nhau thành “đám” gọi là tinh dịch vón cục.
Nếu tinh dịch tiếp xúc với không khí thì phân huỷ và bốc mùi, có khi giống như mùi cỏ tươi mới cắt hay mùi chất tẩy chloride…
Tóm lại, tinh dịch bình thường không vón cục, nếu có hiện tượng này cần được thầy thuốc xem xét kỹ, phải làm số xét nghiệm để biết thành phần nào của tinh dịch đã bất thường (mỡ, amino cacid, đường…) và đánh giá lại hệ thống niệu – sinh dục.
Khả năng tình dục có thể không ảnh hưởng vì cơ chế gây ra hiện tượng cương dương chỉ liên quan thần kinh và các mạch máu đi đến thể hang của cơ quan sinh dục nam, nhiều nam giới không có hay có ít tinh trùng gặp khó khăn trong việc có con nhưng vẫn có thể có đời sống tình dục bình thường.
Bs Đào Xuân Dũng – Chuyên khoa II, Sản phụ khoa
