Lactose là dạng đường chủ yếu có trong sữa và các sản phẩm từ sữa và được tiêu hóa trong ruột nhờ sự trợ giúp của men gọi là lactase. Men lactase là chất giúp cắt đôi phân tử đường lactose thành 2 thành phần đơn giản dễ hấp thu hơn là galactose và glucose.
Nếu không có hoặc thiếu hụt men này cơ thể bạn sẽ không dung nạp được lactose trong sữa không tiêu hóa được ở ruột non, sữa sẽ đi xuống ruột già và bị lên men và gây ra một loạt các triệu chứng khó chịu như đầy bụng, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, phân có mùi chua… Hiện tượng này thường xảy ra trong vòng vài giờ sau cử sữa và hết sau một ngày nếu không dùng loại sữa này nữa.
Không dung nạp sữa là một hiện tượng bao gồm bất dung nạp đường lactose và dị ứng với các loại đạm casine và lactoglobuline trong sữa. Phản ứng nhẹ là có các biểu hiện như trên, nặng hơn sẽ gây ra những nốt mẫn đỏ, chàm, nôn ói, khò khè, chậm tăng cân cho đến những biểu hiện rất nặng như: ói máu, tiêu máu, sốc thậm chí tử vong nếu vẫn cố tình dung nạp sữa.
Trên thực tế có rất nhiều người gặp phải tình trạng không dung nạp lactose nhưng không biết. Khi nhận thấy sau khi uống sữa bị đau bụng thì họ lập tức bỏ ngay.
Chẩn đoán không dung nạp dựa trên việc tránh ăn các sản phẩm có sữa trong vài ngày để xem triệu chứng có mất đi hay không hoặc dựa trên các xét nghiệm như xét nghiệm máu và xét nghiệm lượng hydro thải ra sau ăn lactose.
Phương pháp khắc phục tình trạng không dung nạp lactose
Cách đơn giản nhất là tránh dùng các sản phẩm chứa lactose. Tuy nhiên đối với những người cần uống nhiều sữa để cung cấp đầy đủ chất và can xi như trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, phụ nữ thời kỳ mãn kinh có nguy cơ loãng xương cao, thì giảm bớt sử dụng thức ăn và nước uống có chứa lactose (hàm lượng lactose trong thành phần thức ăn/nước uống có ghi rõ trên hộp). Ngưng uống sữa một thời gian. Khi uống sữa trở lại, nên uống ít một để cơ thể thích nghi dần với sữa. Có thể uống sữa sau khi ăn sáng hoặc vừa uống vừa ăn, không nên uống sữa khi dạ dày còn đang trống rỗng. Nên sử dụng các sản phẩm từ sữa như: pho mát, váng sữa, sữa đậu nành hoặc sữa đã được thủy phân một phần thành polypeptides hoặc thủy phân hoàn toàn thành acid amin để cơ thể thích nghi dần. Có thể bổ sung men lactase (ở trẻ nhỏ cho dưới dạng thuốc giọt (cho trực tiếp vào sữa), ở trẻ lớn cho dưới dạng viên nhai theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
Đối với trẻ nhỏ, sữa rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ, khi trẻ uống sữa mà bị đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, thì trước tiên có thể cải thiện bằng cách như trên: Cho trẻ uống sữa cùng lúc với ăn thức ăn đặc: ngũ cốc,… (thức ăn đặc được hấp thu chậm sẽ làm cho tình trạng bất dung nạp lactose được kiểm soát tốt hơn). Cho uống sữa từng ít một (chia nhỏ bữa sữa). Cho ăn thêm bơ (bơ chứa đầy đủ thành phần chất dinh dưỡng của sữa nhưng ít lactose hơn sữa). Cho ăn thêm sữa chua cũng có nhiều thành phần chất dinh dưỡng của sữa nhưng những vi khuẩn tốt trong sữa chua sẽ giúp tiêu hóa lactose.
Nếu trẻ vẫn còn có triệu chứng như trên thì tốt nhất bố mẹ nên cho trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn một chế độ ăn uống phù hợp đảm bảo cho sự phát triển của trẻ.
Benh.vn
