Sốt xuất huyết ở trẻ em có thể gây ra nhiều nhầm lẫn. Bởi các dấu hiệu ban đầu của bệnh thường không rõ ràng, giống với các bệnh lý hô hấp, tiêu hóa hay nhiễm trùng khác. Do đó, cha mẹ trang bị những kiến thức về bệnh sốt xuất huyết để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh và hạn chế nguy cơ những biến chứng nguy hiểm cho trẻ. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu hơn về bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em.
Mục lục
Tìm hiểu về sốt xuất huyết ở trẻ em
Sốt xuất huyết được biết đến là một bệnh lý truyền nhiễm có tính chất cấp tính do chủng virus Dengue gây ra. Bệnh có khả năng bùng phát thành dịch bệnh trên diện rộng. Nó có nguy cơ lây truyền từ người này sang người khác qua muỗi vằn (Aedes aegypti) là vật chủ trung gian. Khi muỗi đốt người, virus Dengue sẽ nhập vào cơ thể người và lây lan thông qua máu. Một khi người bị nhiễm virus Dengue, nếu bị muỗi đốt sau đó, virus sẽ lây truyền từ người sang muỗi.
Dấu hiệu của bệnh sốt xuất huyết có thể bao gồm sốt cao, đau đầu, đau cơ và khớp, mệt mỏi, ban đỏ trên da, chảy máu chân răng và chảy máu nhiều hơn bình thường. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, sốt xuất huyết có thể dẫn đến việc xuất huyết nội tạng và gây nguy hiểm đến tính mạng.
Hiện chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị sốt xuất huyết. Điều trị chủ yếu nhằm giảm các dấu hiệu và hỗ trợ cho việc điều trị tổ chức và chăm sóc bệnh nhân. Việc ngăn ngừa muỗi vằn và kiểm soát dịch bệnh là phương pháp quan trọng nhất để giảm sự lây lan của virus Dengue.
Nguyên nhân sốt xuất huyết ở trẻ em
Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em là do virus Dengue. Virus này có 4 chủng huyết thanh khác nhau, bao gồm DEN-1, DEN-2 và DEN-3, DEN-4.
Virus Dengue lây truyền sang người do muỗi vằn Aedes aegypti đốt. Muỗi vằn Aedes aegypti là loại muỗi có màu đen với đốm trắng ở giữa lưng, thường sống ở những nơi có khí hậu ấm áp, ẩm ướt.
Khi muỗi vằn đốt người bị nhiễm virus Dengue, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể muỗi và tồn tại trong máu muỗi trong suốt quãng đời của muỗi. Khi muỗi vằn đốt người khác, virus sẽ truyền sang người qua vết đốt.
Trẻ em là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết cao hơn người lớn do các đặc thù về sinh hoạt và thể trạng. Trẻ em thường có thói quen chơi đùa ở những nơi có muỗi vằn sinh sống, như sân vườn, công viên,… Ngoài ra, hệ miễn dịch của trẻ em chưa hoàn thiện nên dễ bị nhiễm bệnh hơn. Cha mẹ cần theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ, nếu trẻ có các dấu hiệu của sốt xuất huyết, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm nhất có thể.
Dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ em
Dấu hiệu của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em thường xuất hiện sau 4-7 ngày kể từ khi bị muỗi vằn đốt. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm:
- Sốt cao: Sốt là dấu hiệu đầu tiên khi trẻ bị sốt xuất huyết. Tuy nhiên, khác với cảm sốt thông thường, cơn sốt bắt đầu bất ngờ và thường vượt quá 39°C.
- Đau đầu: Sốt cao sẽ khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt. Nhiều trường hợp kèm theo nôn và buồn nôn.
- Đau cơ và khớp: Cảm giác đau mỏi và căng cơ, đặc biệt là ở các khớp như cổ, khớp háng, khớp gối.
- Ban đỏ trên da: Trên cơ thể xuất hiện các vết ban đỏ (xuất huyết dưới da). Các vết ban đỏ thường bắt đầu từ ngực và sau đó lan rộng đến các vùng khác như mặt, cánh tay, chân.
- Chảy máu dưới chân răng: Kèm theo các vết ban đỏ xuất hiện dưới da, trẻ sẽ có thêm một số dấu hiệu khác như chảy máu dưới nướu, chân răng, xuất huyết bên trong…
Các giai đoạn sốt xuất huyết ở trẻ em
Giai đoạn sốt cao
Giai đoạn sốt cao là giai đoạn đầu của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, kéo dài từ 2-3 ngày. Trong giai đoạn này, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Sốt cao đột ngột, có thể lên đến 40-41 độ C.
- Đau đầu, đau mỏi toàn thân, đặc biệt là đau cơ ở vùng hông và chân.
- Nôn mửa, buồn nôn.
- Chảy nước mũi, chảy nước mắt.
- Phát ban trên da.
Giai đoạn xuất huyết
Giai đoạn xuất huyết là giai đoạn thứ hai của bệnh sốt xuất huyết. Giai đoạn này thường kéo dài từ 2-7 ngày. Trong giai đoạn này, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Sốt giảm dần hoặc hạ sốt.
- Chảy máu cam, chảy máu chân răng.
- Chảy máu ở niêm mạc mắt.
- Chảy máu nội tạng, chẳng hạn như chảy máu dạ dày, chảy máu não.
Giai đoạn hồi phục
Giai đoạn hồi phục là giai đoạn cuối của bệnh, kéo dài từ 1-2 ngày. Trong giai đoạn này, trẻ có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Sốt giảm dần hoặc hết sốt.
- Trẻ tỉnh táo, ăn uống tốt hơn.
Các dấu hiệu của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em cảnh báo nguy hiểm
Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu trẻ có các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm sau:
- Sốt cao không thuyên giảm dù đã được hạ sốt bằng các biện pháp thông thường.
- Chảy máu nhiều, chẳng hạn như chảy máu cam, chảy máu dưới chân răng, xuất huyết nội tạng.
- Trẻ bứt rứt, khó chịu, lừ đừ, không tỉnh táo.
- Trẻ có dấu hiệu suy hô hấp, suy thận, sốc.
Nguy cơ biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết ở trẻ em
Bệnh sốt xuất huyết có thể gây ra nhiều biến chứng rất nguy hiểm, thậm chí tử vong, đặc biệt là ở trẻ em. Các biến chứng sốt xuất huyết hay gặp ở trẻ em bao gồm:
- Thiếu máu: Sốt xuất huyết có thể gây thiếu máu do virus Dengue phá hủy các hồng cầu. Thiếu máu có thể khiến trẻ mệt mỏi, khó thở, và da xanh xao.
- Chảy máu nội tạng: Sốt xuất huyết có thể gây chảy máu nội tạng, chẳng hạn như chảy máu dạ dày, chảy máu não, chảy máu trong phổi,… Chảy máu nội tạng có thể gây nguy hiểm tính mạng cho trẻ.
- Suy thận: Sốt xuất huyết có thể gây suy thận do virus Dengue làm tổn thương các tế bào thận. Suy thận có thể khiến trẻ mệt mỏi, khó thở, và nước tiểu có máu.
- Suy hô hấp: Sốt xuất huyết ở trẻ em có thể gây suy hô hấp do virus Dengue làm tổn thương các phế nang. Suy hô hấp có thể khiến trẻ khó thở, và tím tái.
- Sốc: Sốt xuất huyết có thể gây sốc do virus Dengue làm giảm lượng máu lưu thông trong cơ thể. Sốc có thể dẫn đến tử vong.
- Hội chứng sốc Dengue: Hội chứng sốc Dengue là biến chứng nguy hiểm nhất của sốt xuất huyết. Hội chứng này có thể gây tử vong trong vòng vài giờ nếu không được điều trị kịp thời.
Phương pháp điều trị sốt xuất huyết ở trẻ em
Sốt xuất huyết ở trẻ em là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Do đó, bệnh không có thuốc đặc trị, chủ yếu điều trị dấu hiệu và phòng ngừa biến chứng.
Điều trị theo dấu hiệu sốt xuất huyết ở trẻ em
Trong quá trình mắc sốt xuất huyết, trẻ thường cảm thấy mệt mỏi, đau nhức cơ thể, khô miệng do mất nước. Do đó việc bổ sung nước, giảm đau, hạ sốt sẽ giúp trẻ bị sốt xuất huyết cảm thấy thoải mái hơn.
- Bù nước: Trẻ cần được bù nước đầy đủ để tránh tình trạng mất nước. Cha mẹ có thể cho trẻ uống nhiều nước lọc, nước hoa quả, nước điện giải.
- Giảm đau: Trẻ có thể được dùng thuốc giảm đau, hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.
- Giảm sốt: Cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, cha mẹ có thể chườm mát cho trẻ bằng nước ấm hoặc khăn ướt.
- Giảm sưng: Cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc giảm sưng theo chỉ định của bác sĩ.
- Giảm ngứa: Cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc giảm ngứa theo chỉ định của bác sĩ.
- Chăm sóc da: Cha mẹ cần giữ cho da của trẻ luôn sạch sẽ, khô thoáng.
Cha mẹ cần theo dõi sát sao các dấu hiệu cảnh báo biến chứng của sốt xuất huyết ở trẻ, chẳng hạn như sốt cao không thuyên giảm dù đã được hạ sốt bằng các biện pháp thông thường, chảy máu nhiều, trẻ bứt rứt, khó chịu, lừ đừ, không tỉnh táo, trẻ có dấu hiệu suy hô hấp, suy thận, sốc.
Chăm sóc trẻ tại nhà
Dưới đây là một số lưu ý khi chăm sóc trẻ sốt xuất huyết tại nhà:
- Cho trẻ nghỉ ngơi: Trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian phục hồi. Cha mẹ nên cho trẻ nằm phòng thoáng mát, tránh tiếng ồn và ánh sáng mạnh.
- Cho trẻ uống nhiều nước: Trẻ cần được bù nước đầy đủ để tránh tình trạng mất nước. Cha mẹ có thể cho trẻ uống nhiều nước lọc, nước hoa quả, nước điện giải.
- Cho trẻ ăn uống đầy đủ: Trẻ cần được ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng. Cha mẹ nên cho trẻ ăn những loại thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu vitamin và khoáng chất.
- Theo dõi sát sao các dấu hiệu cảnh báo biến chứng: Cha mẹ cần theo dõi sát sao các dấu hiệu cảnh báo biến chứng của sốt xuất huyết ở trẻ, chẳng hạn như sốt cao không thuyên giảm dù đã được hạ sốt bằng các biện pháp thông thường, chảy máu nhiều, trẻ bứt rứt, khó chịu, lừ đừ, không tỉnh táo, trẻ có dấu hiệu suy hô hấp, suy thận, sốc.
Nếu trẻ có các dấu hiệu cảnh báo biến chứng, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị tích cực.
Các biện pháp phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em
Dưới đây là một số biện pháp ngăn chặn sốt xuất huyết ở trẻ em:
- Dọn dẹp nhà cửa, loại bỏ các vật dụng chứa nước đọng: Muỗi vằn Aedes aegypti đẻ trứng trong các vật dụng chứa nước đọng, chẳng hạn như lọ, chai, xô, chậu,… Do đó, cha mẹ cần dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, loại bỏ các vật dụng chứa nước đọng để ngăn chặn muỗi vằn sinh sản.
- Sử dụng thuốc chống côn trùng, mặc quần áo dài tay, đội mũ rộng vành khi ra ngoài trời: Thuốc chống côn trùng có thể giúp xua đuổi muỗi vằn. Cha mẹ nên cho trẻ sử dụng thuốc chống côn trùng khi ra ngoài trời, đặc biệt là vào buổi sáng sớm và chiều tối. Ngoài ra, cha mẹ nên cho trẻ mặc quần áo dài tay, đội mũ rộng vành khi ra ngoài trời để tránh bị muỗi đốt.
- Dùng thuốc diệt muỗi trong nhà và xung quanh nhà: Thuốc diệt muỗi có thể giúp tiêu diệt muỗi vằn. Cha mẹ nên sử dụng thuốc diệt muỗi trong nhà và xung quanh nhà để ngăn chặn muỗi vằn sinh sản và phát triển.
- Tiêm vaccine phòng sốt xuất huyết: Vaccine phòng sốt xuất huyết hiện nay chỉ có hiệu quả khoảng 50%, tuy nhiên vẫn có hiệu quả phòng ngừa bệnh cao. Cha mẹ nên cho trẻ tiêm vaccine phòng sốt xuất huyết theo khuyến cáo của bác sĩ.
Sốt xuất huyết là một bệnh nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ em. Do đó, cha mẹ cần có kiến thức về bệnh sốt xuất huyết để phòng tránh và phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo biến chứng ở trẻ.
