Sau gần 1 năm được ghép đa tạng thận – tụy, anh Phạm Thái Huyên đã không còn lo sợ mỗi lần ngất đi sẽ không tỉnh lại, không cần thường xuyên vào viện chạy thận nhân tạo…
Mục lục
Ca ghép đa tạng thận – tụy đầu tiên tại Việt Nam
Ngày 1/3/2014 đánh dấu bước tiến bộ quan trọng của nền y học Việt Nam với việc lần đầu tiên các bác sĩ trong nước thực hiện ca ghép đa tạng thận – tụy (Thành tựu được bình chọn là một trong 9 sự kiện khoa học công nghệ ấn tượng trong năm). Người được ghép là thượng úy Phạm Thái Huyên, 44 tuổi, công tác tại Ban chỉ huy quân sự tỉnh Sơn La. Nguồn tạng là một bệnh nhân chết não tại Hà Nội.
Tâm sự của bệnh nhân đầu tiên được ghép đa tạng
Năm 2000, anh Huyên bỗng nhiên sút cân, người mệt mỏi trong khi vẫn ăn uống bình thường. Gần một năm anh sụt 7 kg, vào Viện Quân y 6 khám thì được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Sau đó, bệnh viện 103 kiểm tra lại và khẳng định bị tiểu đường tuýp 1, bắt buộc phải tiêm insulin.
Anh Phạm Thái Huyên (mặc áo trắng bên phải) là bệnh nhân đầu tiên được cấy ghép thành công thận – tụy.
Do chủ quan nghĩ mình còn trẻ khỏe, anh Huân không tuân thủ phác đồ điều trị khiến chỉ số đường huyết không ổn định, bị biến chứng suy thận. Năm 2009, anh đăng ký ghép tạng biết đâu sẽ thoát khỏi cảnh thường xuyên phải vào viện. Không ngờ vào ngày cuối cùng tháng 2/2014, may mắn đã mỉm cười với anh.
Anh Huyên kể lại “Bệnh viện gọi điện đến nhà bảo xuống ngay, không nói có việc gì. Đơn vị điều cả xe đưa tôi từ Sơn La xuống Hà Nội vì xe ngoài không còn. Đến Bệnh viện 103 thì đã là nửa đêm, bác sĩ bảo tôi chuẩn bị vào phòng mổ”.
Xác định sẵn tâm lý dù kết quả ca phẫu thuật thế nào cũng chấp nhận, vì thế anh bước vào phòng mổ với tâm trạng thoải mái. Anh không gọi điện về nhà cho vợ con, chỉ nhắn nhủ với bác sĩ tâm nguyện được hiến tạng nếu chết. “Được chọn để ghép tôi đã thấy quá hạnh phúc rồi, cùng lắm là chết. Năm 2009, bác sĩ từng cứu tôi một lần thoát chết rồi, nếu có gì cũng chấp nhận thôi. Tạng nào còn khỏe có thể lấy cho bệnh nhân thì cho, còn xác đem về quê nhà”.
Chia sẻ của Phó giáo sư Hoàng Mạnh An, Giám đốc Bệnh viện 103
Phó giáo sư Hoàng Mạnh An, Giám đốc Bệnh viện 103 cho biết “Tụy được coi là tạng ‘quý phái’, khó ghép, nhưng nếu ghép được thì bệnh tiểu đường của bệnh nhân có cơ hội thay đổi. Thế giới từng làm tuy không nhiều ca, tại sao mình không làm? Đây cũng là nhiệm vụ Bộ Khoa học Công nghệ giao cho Bệnh viện 103 phải thực hiện được ca ghép đa tạng”.
Các bệnh viện trong nước mới ghép một tạng, tim hoặc thận. Tụy chưa nơi nào thực hiện. Nay ghép tụy cùng với thận nên khó hơn rất nhiều. Cũng vì thế, Bệnh viện đã lên mọi phương án, từ năm 2012 cử cán bộ đi học tập tại các trung tâm thận – tụy ở Đài Loan, Mỹ, Nhật Bản; phẫu thuật thực nghiệm trên 50 cặp động vật. “Đã làm thì phải đảm bảo chắc thắng, rèn luyện tay nghề tốt. Với ca mổ này, chúng tôi không chỉ thực hiện với 100% sức lực mà là 120%. Vì nếu thất bại thì sẽ không thể thực hiện ca thứ hai”.
Phó giáo sư An nhớ lại “Sau 3 năm chuẩn bị, đột nhiên có bệnh nhân chết não hiến tạng, đến tận đêm gia đình mới đồng ý. Lúc đó quan trọng nhất là bằng mọi cách bảo quản tạng cho thật tốt. Phương án khả thi nhất vẫn là cán bộ của mình tự làm, không thể đợi chuyên gia nước ngoài sang kịp, đồng thời ngay lập tức gọi bệnh nhân từ Sơn La xuống”.
Hơn 150 y bác sĩ đã tham gia ca phẫu thuật kéo dài 13 giờ tại đồng thời 4 phòng mổ. Anh Huyên vẫn nhớ cảm giác mông lung khi lần đầu tiên mở mắt, không đau nhưng thấy khang khác ở bụng. Nhìn thấy bóng áo trắng, anh hỏi “Các bác sĩ chưa mổ à?” thì mới biết ca mổ đã hoàn tất và mình có thể sống.
Sau ca ghép, thận hoạt động tốt, hạ được các chỉ số chức năng. Tụy thì phức tạp hơn, từ ngày thứ ba sau ghép bắt đầu diễn biến xấu. Bệnh nhân bị viêm tụy cấp, xuất hiện dịch trong màng bụng, khoang màng phổi, men tụy tăng tiết.
Sức khỏe bệnh nhân tiến triển tốt
Trong 3 tháng hậu phẫu, tập thể y bác sĩ được phân công thành các ê kíp, có gì bất thường là lập tức hội ý. Hội chẩn diễn ra gần như hằng ngày. Lúc nào quanh bệnh nhân cũng có rất nhiều thầy thuốc, có bác sĩ trực liên tục, cả tuần không thấy mặt vợ con. Tất cả đều tập trung vào lo đảm bảo tính mạng cho người bệnh.
Đến nay, sức khỏe anh Huyên đã tốt lên, ăn uống không phải kiêng khem, không ngất liên tục như trước, chỉ số đường huyết ổn định. Cách một tháng anh lại bắt ôtô ra Bệnh viện 103 kiểm tra và lấy thuốc uống. Anh Huyên tâm sự “Trước khi ghép thận – tụy, không biết bao nhiêu lần vì hạ đường huyết mà tôi ngất xỉu. Nếu không có đồng đội trong đơn vị chắc có lẽ tôi đã không sống được. Vì thế sống thêm được ngày nào, với tôi đã là điều hạnh phúc”.
Thành công bước đầu của ca ghép tụy – thận của bệnh viện 103 đã mở ra một triển vọng lớn để đội ngũ y bác sĩ tại Việt Nam khẳng định tay nghề và trình độ so với thế giới. Qua đó, giúp người bệnh có cơ hội kéo dài tuổi thọ.
Benh.vn (Tổng hợp)
