Thời kỳ thanh xuân (tuổi dậy thì) là giai đoạn quá độ từ thời kỳ nhi đồng đến thời kỳ thành thục sinh dục. Trong thời kỳ này công năng của khâu não, tuyến yên, buồng trứng và quan hệ điều tiết lẫn nhau dần dần được kiến lập. Lượng estrogen ở buồng trứng tiết ra dần dần tăng thêm, trước hết là bầu vú bắt đầu nhú lên, tiếp đến, sự phát dục tích đọng mỡ thể hiện thân hình đầy nữ tính.
Dưới tác dụng của androgen màng tuyến thượng thận tiết ra, lông âm hộ, lông nách mọc lên và sự phát dục nhanh chóng của cơ thể. Những biến đổi này là đặc trưng giới tính thứ hai. Tuổi bắt đầu phát dục thời kỳ thanh xuân và tuần tự xuất hiện các biểu hiện trên cơ thể có sự khác biệt rất lớn ở mỗi người.
Lượng estrogen tiết ra ở buồng trứng cần phải đạt được mức nhất định mới có thể gây nên phản ứng của màng trong tử cung, xuất hiện kinh nguyệt lần đầu. Xuất hiện kinh nguyệt lần đầu ở giai đoạn cuối của thời kỳ thanh xuân là tiêu chí quan trọng của tuổi dậy thì. Kinh nguyệt lần đầu thông thường là hai, ba năm sau khi bầu vú phát triển, phạm vi tuổi có kinh nguyệt là từ 11 đến 18 tuổi, đa số là từ 13 đến 16 tuổi. Đồng thời với những biểu hiện đó, bộ máy sinh dục cũng từng bước thành thục.
Nói một cách nghiêm ngặt, có kinh nguyệt không có nghĩa là kết thúc thời kỳ thanh xuân, vì trong vòng một, hai năm sau khi có kinh nguyệt lần đầu, chu kỳ kinh nguyệt có thể rối loạn không theo quy luật, thường là hành kinh không có rụng trứng. Khi xác lập hành kinh có rụng trứng theo quy luật mới là kết thúc thời kỳ dậy thì và bắt đầu của thời kỳ thành thục sinh dục.
Tuổi có kinh nguyệt và lần đầu hành kinh có những đặc điểm gì?
Hành kinh lần đầu tức là người con gái bắt đầu biết hành kinh lần đầu tiên trong đời. Nó là tiêu chí quan trọng của thời kỳ dậy thì, chứng tỏ lượng estrogen tiết ra trong buồng trứng đã đạt đến mức độ để màng trong tử cung phản ứng.
Tuổi hành kinh lần đầu bị ảnh hưởng của nhiều nhân tố như di truyền, điều kiện địa lý, dinh dưỡng và tình trạng sức khỏe toàn thân v.v… Những phụ nữ ở vùng nhiệt đới, dinh dưỡng tốt, thân thể khỏe mạnh, hành kinh lần đầu sẽ đến sớm.
Từ một thế kỷ trở lại đây, tuổi có kinh nguyệt lần đầu của nữ giới có xu thế dần dần đến sớm, có thể đó là kết quả của việc cải thiện điều kiện dinh dưỡng.
Có kinh nguyệt lần đầu vào hai, ba năm sau khi bầu vú bắt đầu phát sinh, tương quan mật thiết với sự tăng trưởng nhanh chóng của cơ thể người phụ nữ.
Phạm vi tuổi có kinh nguyệt lần đầu là trong khoảng 11- 18 tuổi, nhưng phần nhiều phát sinh trong độ tuổi 13-16, cũng có một số cháu có kinh nguyệt lần đầu sớm hơn hoặc chậm hơn, như vậy vẫn là bình thường.
Trong một, hai năm sau khi có kinh nguyệt lần đầu, do chức năng của trục khâu não – tuyến yên – buồng trứng vẫn chưa hoàn thiện, thường là kinh nguyệt không có rụng trứng, không có kèm theo đau bụng kinh, chu kỳ kinh nguyệt dài ngắn không đều, có thể đến mấy tháng sau mới có lại có kỳ kinh mới. Ngoài ra, rất dễ bị tinh thần và môi trường ảnh hưởng mà sinh rối loạn.
