Vàng da sơ sinh là biểu hiện của tình trạng tăng nồng độ Bilirubine trong máu ở sơ sinh. Hầu hết trẻ có nồng độ bilirubine >2 mg/dl trong những ngày đầu sinh.
Mục lục
– >50 % trẻ sơ sinh đủ tháng có hiện tượng vàng da.
– >90% trẻ sơ sinh thiếu tháng có hiện tượng vàng da.
Vàng da sơ sinh có thể do tăng Biliubine gián tiếp hoặc trực tiếp, có cơ chế, nguyên nhân và biến chứng hòan tòan khác nhau, do đó cần được chẩn đoán phân biệt ngay từ đầu.
Chuyển hóa Bilirubine: 80-90% Bilirubine là sản phẩm thóai hóa từ hemoglobine của hồng cầu và 10-20 % là sản phẩm tân tạo của protein động vật (các enzymes ở gan, myoglobine ….).
Chuyển hóa của Bilirubine có 4 giai đoạn:
* Thoái hóa hemoglobin xảy ra ở hệ võng nội mô.
* Vận chuyển Bilirubine trong huyết tương.
* Chuyển hóa của Bilirubine tại gan:
– Kết hợp axít Glucuronic.
– Thải qua mật.
* Chuyển hóa của Bilirubine trực tiếp tại ruột và sự đào thải, sự tái hấp thụ ruột gan.
Cơ chế gây vàng da sinh lý:
Vàng da sơ sinh do sau sinh, sơ sinh
-Kém thải bilirubine đồng thời.
-Tăng sản xuất bilirubine.
Kém thải bilirubine do:
– Gan kém trưởng thành
+ Thiếu ligandine (proteine Y).
+ Thiếu glycuronyl transferase.
– Tăng hoạt động của chu kỳ ruột- gan.
Vàng da sơ sinh do vi khuẩn thường trú ở ruột
Do thiếu vi khuẩn thường trú ở ruột -> bilirubine TT không chuyển thành urobilinogene được, bị chuyển thành bilirubine GT dưới tác dụng của men beta glucuronidase, để rồi được tái hấp thu qua chu trình ruột- gan.
Tăng sản xuất bilirubine:
Trong tuần lễ đầu sau khi sinh, có sự gia tăng sản xuất bilirubine do:
Tăng số lượng hồng cầu: hiện tương truyền máu từ nhau qua nhất là trường hợp kẹp rốn trễ.
Sự giảm tuổi thọ của hồng cầu (HbF) chỉ còn 70 ngày, trong khuynh hướng thay thế dần hồng cầu có HbF bằng hống cầu có HbA.
Sự tác động của các ôxýt hóa lên hồng cầu.
Sự thiếu cung cấp năng lượng (đói) cũng làm họat hóa men ôxýt hóa heme.
Sự gia tăng bilirubine từ các hemoproteine khác.
Các nguyên nhân và yếu tố thuận lợi gây vàng da sơ sinh:
| VÀNG DA | ||
| VD BILI.GT | VD BILI.TT | |
| HUYẾT TÁN | KHÔNG HUYẾT TÁN |
1.Viêm gan do: |
| 1.Bất đồng nhóm máu | 1.”Vàng da sinh lý” | + Nhiễm trùng huyết |
| + Rh | 2.Các yếu tố làm tăng Bili.GT. | +Nhiễm trùng tiểu (E. coli). |
| + ABO | + Tái hấp thu hematome | + Toxoplasmose (KTS). |
| + Khác | + Đa HC | + Bệnh lý bào thai. |
| 2. Huyết tán bệnh do di truyến | + Sinh non | + Giang mai |
| a/Bất thường hình dạng HC |
justify;line-height:normal;mso- |
|
