Tỷ lệ sinh mổ có xu hướng ngày càng gia tăng tại Việt Nam. Bên cạnh những trường hợp liên quan tới nguyên nhân y khoa, còn có rất nhiều trường hợp sinh mổ theo yêu cầu. Tuy nhiên, nên nhớ rằng phương pháp này chỉ thực sự cần thiết nếu mẹ hoặc thai có một số vấn đề trước và trong thời gian sinh nở.
Tỷ lệ sinh mổ tại Việt Nam ngày càng tăng (ảnh minh họa)
Trong sinh thường, bé “chui” qua ống sinh một cách giản đơn và khỏe mạnh, vì đó là con đường tự nhiên do tạo hóa mang lại. Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi việc cũng xảy ra bình thường và tự nhiên.
Tại Việt Nam ở các bệnh viện và thành phố lớn, trung bình trong một trăm trẻ sinh ra, khoảng 35-40 trẻ sinh ra bằng phương pháp mổ lấy thai. Một số nghiên cứu ngoài bệnh viện, cho thấy tỷ lệ sinh mổ khoảng 10%.
Những trường hợp định trước sinh mổ
Bác sĩ có thể lên kế hoạch cho ca sinh mổ khi phát hiện chỉ định sinh mổ trước khi chuyển dạ. Lí do sinh mổ có thể là một hoặc nhiều trường hợp sau đây:
– Bé không quay đầu xuống khi gần đến ngày sinh.
– Mẹ có bệnh lý về tim mạch mà tình trạng có thể trở nên tệ hơn do quá trình chuyển dạ.
– Mẹ bị bệnh nhiễm khuẩn có thể gây lây nhiễm cho bé trong khi sinh thường.
– Mang thai nhiều bé cùng một lúc.
– Mẹ sinh mổ nhiều lần trước đây.
– Mẹ bị phẫu thuật tử cung trước đó.
Sinh mổ không định trước
Tuy nhiên, đôi khi vấn đề nảy sinh trong quá trình chuyển dạ dẫn tới quyết định mổ lấy thai. Các chỉ định thường liên quan tới:
– Quá trình chuyển dạ chậm và khó khăn hoặc bị ngừng hoàn toàn.
– Bé có các dấu hiệu suy thai như nhịp tim thai quá nhanh hoặc chậm.
– Bé có kích thước quá to, mẹ không thể sinh thường.
– Các vấn đề liên quan tới nhau thai (nhau thai là một cơ quan nuôi dưỡng bé trong bụng mẹ), có thể là nguyên nhân gây băng huyết cho phụ sản nếu sinh thường.
Ảnh hưởng đến mẹ và bé
Mẹ và bé thường cảm thấy ổn thỏa sau khi sinh mổ. Trên thực tế, một số bà mẹ còn lựa chọn gây tê tại chỗ để có thể tỉnh táo đón chờ giây phút bé chào đời, và có thể bên cạnh bé ngay sau khi sinh. Tuy nhiên, so với các bà mẹ sinh thường, những bà mẹ sinh mổ thường có quá trình phục hồi sức khỏe chậm hơn.
Trước đây, không có tài liệu ghi nhận về sự khác biệt rõ ràng giữa trẻ sinh thường và sinh mổ. Thế nhưng, nghiên cứu gần đây ở Phần Lan cho thấy các phản ứng bảo vệ miễn dịch của trẻ sinh mổ không nhanh nhạy và hiệu quả bằng ở những trẻ sinh thường.
Trẻ sinh mổ dễ bị các bệnh nhiễm khuẩn và dị ứng hơn trẻ sinh thường. Trong quá trình chuyển dạ, khi trẻ “chui” qua ống sinh và được tiếp xúc với vi khuẩn cơ thể mẹ. Các vi khuẩn có lợi được “cấy” vào đường ruột và nhờ vậy, hệ miễn dịch sớm được “thức tỉnh” do tiếp xúc với các vi khuẩn.
Ngược lại, trẻ sinh mổ do không được tiếp xúc với vi khuẩn đường sinh mẹ, các vi khuẩn có lợi đường ruột bifidobacteria phát triển không vượt trội và phải tới 6 tháng sau tỷ lệ khu trú của vi khuẩn này mới bắt kịp các trẻ sinh thường. Đó có thể là lý do vì sao trẻ sinh mổ thường bị các bệnh nhiễm khuẩn và dị ứng hơn trẻ sinh thường.
Tuy nhiên, tạo hóa luôn có cách giải quyết tốt nhất: đó là sữa mẹ. Trong những ngày đầu sau sinh, sữa non cung cấp một lượng kháng thể dồi dào. Sữa mẹ cũng chứa nhiều các vi khuẩn có lợi. Khi nuôi con bằng sữa mẹ, bạn đã giúp bé có được sự bảo vệ miễn dịch tốt nhất giúp chống lại các bệnh nhiễm khuẩn.
PGS. TS. Nguyễn Đức Hinh
