Calcitonin là hormon polypeptid được bài tiết ở các tế bào cận nang tuyến giáp, tác động chủ yếu lên xương, làm giảm nồng độ calci trong máu và ức chế quá trình hủy xương.
Minh họa vai trò Calcitonin trong chuyển hóa Calci của cơ thể (ảnh minh họa)
Trên thị trường, các sản phẩm Calcitonin được lưu hành ở 2 dạng bào chế chính là dạng tiêm và dạng xịt mũi. Thuốc được sử dụng để điều trị các rối loạn liên quan đến chuyển hóa xương như loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh, bệnh Paget xương, mất xương cấp tính do liệt cấp và tăng calci máu trong bệnh lý ung thư di căn xương.
Ủy ban Châu âu về các sản phẩm y tế dùng cho người (Committee for Medicinal Products for Human Use – CHMP) đã tiến hành rà soát lại các dữ liệu thử nghiệm lâm sàng của calcitonin, kết quả cho thấy calcitonin làm tăng nguy cơ ung thư so với placebo, nguy cơ tuyệt đối trong các thử nghiệm là từ 0.7 đến 2.4%.
Kết luận của CHMP đưa ra là: việc sử dụng calcitonin kéo dài làm tăng nguy cơ ung thư, lợi ích của việc dùng calcitonin điều trị loãng xương là không vượt quá được những nguy cơ của thuốc. Do đó, ngày 19 tháng 7 năm 2012, Ủy ban Châu âu về các sản phẩm y tế dùng cho người đã đưa ra khuyến cáo thu hồi tất cả các sản phẩm Calcitonin dạng xịt mũi – là dạng bào chế duy nhất của Calcitonin được cấp phép chỉ định điều trị loãng xương.
Calcitonin vẫn được lưu hành ở dạng tiêm, truyền tĩnh mạch để điều trị ngắn hạn trong các trường hợp sau:
- Bệnh Paget xương: chỉ sử dụng hạn chế ở các bệnh nhân không đáp ứng, hoặc không dung nạp với các điều trị thay thế khác. Khoảng thời gian dùng calcitonin nên được giới hạn là không quá 3 tháng. Có thể cho phép kéo dài đến 6 tháng trong một số trường hợp ngoại lệ đặc biệt
- Ngăn ngừa mất xương cấp tính do liệt cấp trong thời gian không quá 4 tuần
- Tăng calci máu ở bệnh nhân ung thư
Tại Việt Nam, Calcitonin dạng bào chế xịt mũi và tiêm đều được cấp phép chỉ định trong điều trị loãng xương. Hiện nay tuy chưa có quyết định chính thức từ Cục Quản lý Dược, liên quan đến tính an toàn của Calcitonin, Hội đồng Thuốc và Điều trị – Bệnh viện Bạch Mai thông báo cho tất cả bác sĩ ở các Viện, Trung tâm, Khoa, Phòng được biết về tăng nguy cơ ung thư khi sử dụng thuốc Calcitonin kéo dài.
Các bác sĩ nên cân nhắc việc kê đơn các sản phẩm thuốc chứa calcitonin đặc biệt là dạng bào chế xịt mũi để điều trị loãng xương, đồng thời cần tiến hành rà soát lại những bệnh nhân đang được điều trị loãng xương bằng Calcitonin xịt mũi và xem xét chuyển sang một chế độ điều trị khác phù hợp với hướng dẫn điều trị. Đối với các trường hợp khác có chỉ định calcitonin, thời gian điều trị nên được giới hạn trong khoảng thời gian ngắn nhất và ở mức liều thấp nhất có hiệu quả nhằm giảm thiểu việc tăng nguy cơ ung thư khi sử dụng calcitonin kéo dài.
Một số sản phẩm có chứa calcitonin lưu hành trên thị trường:
- Dạng tiêm: Miacalcic 50UI, Rocalcic 100 UI, Cadotin 50UI, Skecalin 50UI
- Dạng xịt mũi: Miacalcic 200UI, Genecalcin, Menocal, Rafacalcin
Benh.vn (Theo BV Bạch Mai)
