Thời gian gần đây, trên thế giới xuất hiện một phương pháp mới dùng để “cai thuốc lá”, làm giảm ảnh hưởng độc hại cho những người hút thuốc, đó là – thuốc lá điện tử.
Tuy nhiên, người tiêu dùng Việt Nam vẫn chưa có thói quen sử dụng (nếu có thì số lượng rất ít) bởi chưa có bằng chứng khoa học nào về hiệu quả khi sử dụng thuốc cũng như những tác dụng phụ của loại thuốc này.
Vậy, dùng thuốc lá điện tử có ảnh hưởng đến sức khỏe con người không? .
Thuốc lá điện tử là gì?
Thuốc lá điện tử là những thiết bị được chạy bằng pin với dung dịch nicotine (một chất gây nghiện) được hòa tan vào trong dung dịch nước và propylene glycol.
Thuốc lá điện tử trông giống như thuốc lá thực sự, với một ống hình trụ màu trắng, nâu lọc, và tip đỏ rực. Thiết kế hình trụ giống điếu thuốc lá thông thường tùy vào model của mỗi nhà sản xuất mà có kiểu dáng khác nhau.
Sự ra đời của thuốc lá điện tử
Thuốc lá điện tử (TLĐT) được phát minh bởi dược sĩ người Trung Quốc Hon Lik và được cấp bằng sáng chế năm 2003.
Thuốc lá điện tử được giới thiệu lần đầu tiên ở thị trường Trung Quốc được bán ở nhiều quốc gia trên toàn thế giới nhằm thay thế thuốc lá đốt sợi thuốc.
Cấu tạo của thuốc lá điện tử
– Chíp điện tử.
– Đầu lọc.
– Sạc pin.
– Lọ tinh dầu.
Nguyên lý hoạt động của thuốc lá thường
– Dùng bật lửa, diêm châm lửa vào điếu thuốc lá.
– Hít thuốc (người sử dụng hít khói vào để hít một lượng nicotin)
– Nhả khói…
Nguyên lý hoạt động của thuốc lá điện tử
– Khi sử dụng thuốc lá điện tử, bộ cảm biến ở trong điếu thuốc sẽ hoạt động, kích hoạt làm cho điếu thuốc lá điện tử hoạt động.
– Tim của điếu thuốc lá điện tử là một mạch vi xử lý, có nhiệm vụ kích hoạt một bộ phận phun hỗn hợp hơi nước khi có kích thích hít vào bởi người sử dụng.
– Hỗn hợp hơi nước này sẽ được đẩy ra dưới dạng hơi và được hít vào bởi người sử dụng thông qua một bộ phận lọc (Rechare de Nicotin).
– Tại phần đầu lọc, hỗn hợp khí sẽ được hòa với một hỗn hợp tạo mùi và vị, cộng thêm một lượng nicotin phù hợp.
– Tất cả các hoạt động trên được đảm bảo bởi một bộ nguồn nằm ở phần thân trước điếu thuốc.
Như vậy hút thuốc điện tử cũng nhằm cung cấp cho người hút một lượng nicotin nhất định.
Nhược điểm của thuốc lá điện tử
+ Thiếu yếu tố quan trọng quy định: cảnh báo sức khỏe thiết yếu, dán nhãn thích hợp, hướng dẫn rõ ràng về việc làm thế nào để sử dụng và các phương pháp xử lý an toàn…
+ Một số các hộp mực e-thuốc lá bị rò rỉ, có thể gây độc hại khi tiếp xúc với nicotine…
Sử dụng thuốc lá điện tử tại Việt Nam
– Tại Việt Nam, Bộ Y tế chưa cho phép nhập khẩu và kinh doanh thuốc lá điện tử.
– Tuy nhiên, trên các trang mạng, thuốc điện tử đang được quảng cáo và chào bán tràn lan…
Sử dụng thuốc lá điện tử trên thế giới
Nhiều nước trên thế giới không cho phép mua bán và sử dụng thuốc lá điện tử như Australia, Canada, Brazil…
Những người đã sử dụng thuốc lá điện tử
Anh H.L (Hà Nội)
“Một ngày tôi hút 1,5 bao thuốc lá. Khi có con nhỏ, tôi quyết định từ bỏ thói quen này bằng cách sử dụng thuốc lá điện tử (người bạn đi công tác Hồng Kông mua giúp). …Dùng thuốc lá điện tử nó phào phào, nhạt nhẽo… nên tôi không mấy khi sử dụng…Vì vậy, sau một thời gian, hiệu quả “cai thuốc” gần như không có tác dụng….lượng thuốc tôi hút vẫn nhiều như xưa”
Chị N.M (Hà Nội)
“Một ngày tôi hút khoảng 30 điếu thuốc lá…Vì có con nhỏ, không muốn ảnh hưởng đến con nên tôi quyết tâm cai thuốc. Tôi đã nhờ một người bạn mua thuốc lá điện tử ở nước ngoài về sử dụng để cai thuốc.
Tuy nhiên, hút loại này mệt hơn hút thuốc lá bình thường bởi khi hút phải dùng hơi rất khỏe (có khi hóp cả má), lại nhạt nhẽo….nên cũng bỏ đấy….lâu lâu mới lấy ra dùng nên tác dụng cai thuốc bằng không”
Hút thuốc lá điện tử có hại cho sức khỏe hay không?
Hút thuốc lá thường có 4.000 loại hóa chất gây độc hại cho cơ thể
Khi hút thuốc lá dưới hình thức đốt sợi lá thuốc (hút thuốc lá thường) thì cùng với nicotin người hút thuốc cũng hít vào phổi thêm 4.000 loại hóa chất khác với tỉ lệ khác nhau, trong đó có CO (oxid carbon, là khí rất độc với lượng nhỏ), các chất gây ung thư (có nhóm benzopyren gây ung thư phổi, da, bàng quang). Riêng nicotin chính là chất gây nghiện và có hại cho tim mạch của người hút thuốc.
Hút thuốc lá điện tử loại bỏ 4.000 loại hóa chất gây độc hại cho cơ thể?
Thực tế, thuốc điện tử vẫn là thuốc lá, người hút thuốc lá là để tiếp thêm chất nicotin vào cơ thể nhằm tạo ra sự sảng khoái. Nicotin là thành phần chính trong nhựa cây thuốc lá, thuốc lào… rất độc hại cho cơ thể.
Người dùng thuốc lá điện tử hít chất khí một cách thông thường như đối với thuốc lá thường mặc dù cũng có một lượng nicotin nhất định nhưng hỗn hợp hít vào của người sử dụng không có 4.000 loại hóa chất độc hại như thuốc lá đốt sợi thuốc.
Chất lỏng hoặc còn gọi là “nước cốt khói” trong các hộp thường là Propylene Glycol. Người tiêu dùng có thể mua loại hộp chất lỏng tùy thích, có thể ít, nhiều hay không chứa nicotin. Nhà sản xuất thường thêm hương liệu vào chất lỏng, đó có thể là tinh dầu hương vị bạc hà, chocolate, cà phê, táo, anh đào hay caramel.
Ngoài ra, người tiêu dùng có thể mua riêng chai chất lỏng đổ vào hộp để giảm chi phí sử dụng. Nói chung, hút thuốc điện tử bình dân đỡ tốn kém hơn so với thuốc bình thường.
Đánh giá của các tổ chức y tế thế giới
Tổ chức Y tế thế giới (WHO)
WHO cho rằng chưa có bằng chứng xác thực nào chứng minh hút thuốc lá điện tử có lợi cho sức khỏe.
Kiểm soát chất lượng là một trong những vấn đề chính mà các chuyên gia y tế lưu ý với thuốc lá điện tử. Họ lập luận rằng, các nhà sản xuất có thể không tiết lộ tất cả các thành phần hóa học được sử dụng trong các sản phẩm.
Điều này có nghĩa là người sử dụng không thể biết chính xác cái thứ tinh dầu mà họ hít vào là những gì. Đấy là chưa kể khi dùng TLĐT, người hút vẫn hít một lượng nicotin và sẽ có ảnh hưởng đến sức khỏe nếu tiếp xúc với nicotin lâu dài.
Nghiên cứu năm 2009 của cục Quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA)
Sau khi phân tích 1 mẫu của hộp chất lỏng nicotin từ 2 nhà sản xuất, kết quả cho thấy hàm lượng nicotin trong đó không phải lúc nào cũng phù hợp với số liệu ghi trên nhãn.
Nghiên cứu cho thấy một số hộp dán nhãn không có nicotin, nhưng thực tế là có nicotin. Một số hợp chất gây ung thư trong thuốc lá cũng đã được tìm thấy trong vài hộp thuốc lá điện tử. Một trong các chất độc được tìm thấy là Diethylene Glycol – một hóa chất độc hại được sử dụng trong chất chống đông.
Nhiều chuyên gia y tế nói rằng, các nhà sản xuất thuốc điện tử đã không tiến hành các nghiên cứu cần thiết. Trong đó, nghiên cứu kết luận rằng TLĐT làm tăng nồng độ khí CO trong máu, nó không thể là một lựa chọn an toàn hơn thuốc lá.
Một nghiên cứu được công bố tháng 12/2011 CHEST tìm thấy
E-thuốc (TLĐT) gây ra hiệu ứng phổi cấp sau khi hút thuốc chỉ có năm phút, mặc dù tác giả nghiên cứu chỉ ra rằng những hiệu ứng có thể không có ý nghĩa lâm sàng.
Trong nghiên cứu này, 40 người khỏe mạnh không hút thuốc (30 experimental/10 kiểm soát) đã được yêu cầu để hút thuốc lib quảng cáo e-thuốc lá trong năm phút. Nhóm thử nghiệm sử dụng thuốc lá điện tử với hộp mực nicotine tại chỗ, trong khi nhóm hút thuốc với hộp mực nicotine loại bỏ.
Kết quả cho thấy hút thuốc lá cho các thiết bị chỉ cần năm phút gây ra sự gia tăng trở kháng, kháng dòng chảy ngoại vi đường hô hấp, và stress oxy hóa trong phổi của người hút thuốc lành mạnh.
Họ cũng chỉ ra (những người hút thuốc không được chẩn đoán bị bệnh phổi hoặc bệnh mãn tính) Nghiên cứu chỉ được đo kết quả từ hút thuốc lá điện tử trong năm phút – vì người tiêu dùng trung bình có thể hút thuốc-thuốc lá điện tử nhiều lần một ngày, điều này có thể làm tăng nguy cơ.
Cảnh báo từ các chuyên gia
Bác sĩ Ngô Văn Kha, Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Trung ương
“Thuốc điện tử bơm nicotin vào phổi, vì vậy vẫn gây nghiện như mọi loại thuốc lá khác. Nhiều người nghĩ rằng dùng thuốc điện tử để cai nghiện thuốc lá cuối cùng lại nghiện TLĐT. Theo những tài liệu nước ngoài, TLĐT không phải là sản phẩm an toàn cho sức khỏe con người.
Trong một nghiên cứu của Giáo sư Polosa và cộng sự (Mỹ) thử trên 40 người nghiện thuốc tình nguyện hút TLĐT có 22% người bỏ thuốc lá thật nhưng 78% tiếp tục hút thuốc lá điện tử.
Tại Việt Nam, thuốc điện tử do chưa được phép nhập khẩu nên chưa có công trình nghiên cứu nào về TLĐT.”
Lời kết
Hút thuốc lá dưới bất cứ hình thức nào (thuốc lá thường, thuốc lá điện tử) đều không tốt cho sức khỏe. Hút thuốc lá thường xuyên trở thành thói quen, vì vậy, bỏ thuốc lá là một việc làm không dễ.
Dùng thuốc lá điện tử để “cai thuốc” tưởng chừng là một giải pháp an toàn, tuy nhiên TLĐT không phải là sản phẩm an toàn cho sức khỏe. Theo đánh giá của các cơ quan y tế thế giới, khi sử dụng TLĐT người dùng vẫn tiếp xúc với chất nicotin và gây nghiện như bình thường. Mặt khác, số người sử dụng TLĐT “cai nghiện” thành công chỉ đạt hiệu quả trên 20%.
Vì vậy, nếu quyết tâm bỏ thuốc và xác định “thói quen hút thuốc” là nguyên nhân gây ra một loạt những căn bệnh: phổi, tim mạch, ung thư…thì chúng ta có thể loại bỏ nó ra khỏi đời sống.
