Trước thực trạng các bệnh lý về dạ dày đang ngày càng tăng như hiện nay thì việc phải thực hiện nội soi dạ dày không còn là chuyện hiếm. Vì đây là phương pháp tối ưu nhất giúp phát hiện sớm các tổn thương ở dạ dày, chẩn đoán chính xác để có cách điều trị kịp thời. Nội soi dạ dày thường được chỉ định rộng rãi tuy nhiên nên lựa chọn các bệnh viện uy tín để đảm bảo an toàn, hạn chế rủi ro.
Mục lục
Nội soi dạ dày là gì
Nội soi dạ dày là phương pháp thăm khám trực tiếp phần trên của ống tiêu hóa (bao gồm thực quản, dạ dày, tá tràng) bằng cách đưa một ống nội mềm nhỏ qua đường miệng hoặc đường mũi. Ống nội soi này có gắn camera và nguồn sáng, camera sẽ ghi lại hình ảnh chi tiết bên trong dạ dày truyền đến màn hình nội soi bên ngoài. Quan sát những hình ảnh này bác sĩ sẽ nhận biết được các thương tổn hoặc dấu hiệu bất thường bên trong.
Trong quá trình nội soi, bác sĩ cũng có thể sử dụng dụng cụ chuyên biệt để cắt bỏ polyp (nếu có) hoặc lấy mẫu sinh thiết chuyển tới phòng thí nghiệm, sau đó làm các xét nghiệm phân tích tìm các dấu hiệu viêm, tế bào ung thư; hoặc tìm tác nhân gây bệnh như vi khuẩn H. pylori (Hp), nấm…
Khi nào cần nội soi dạ dày
Bệnh nhân được chỉ định nội soi dạ dày để:
Chẩn đoán bệnh, xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng bất thường như:
- Đau thượng vị, buồn nôn sau khi ăn
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
- Nôn ra máu, thiếu máu, đi ngoài phân đen
- Ợ chua, ợ hơi, trào ngược thức ăn
- Nuốt nghẹn
- Đau ngực sau khi đã kiểm tra tim mạch bình thường
Nếu cần thiết, bác sĩ có thể tiến hành làm một số xét nghiệm trong quá trình nội soi như: lấy mẫu sinh thiết tìm dấu ấn ung thư hoặc làm Clo- test để chẩn đoán nhiễm vi khuẩn Hp.
Điều trị
Sử dụng những dụng cụ chuyên biệt đưa qua ống nội soi, bác sĩ có thể điều trị các bệnh lý như xuất huyết tiêu hóa, lấy dị vật trong đường tiêu hóa, cắt polyp…
Các kỹ thuật nội soi dạ dày
Nội soi dạ dày có nhiều kỹ thuật khác nhau chứ không đơn thuần là nội soi chung chung. Sau đây là một số những kỹ thuật nội soi dạ dày phổ biến.
Nội soi thường
Đây là phương pháp “cổ điển”, người bệnh sẽ được uống một loại thuốc để loại bỏ dịch nhầy trên niêm mạc, sau đó được xịt thuốc tê nhẹ ở miệng để giảm cảm giác khó chịu khi đưa ống vào. Sau đó bác sĩ sẽ đưa ống nội soi từ hầu họng qua thực quản xuống dạ dày. Hình ảnh từ camera trên đầu thiết bị nội soi sẽ truyền tải về màn hình, bác sĩ dựa vào đó để theo dõi và chẩn đoán. Bệnh nhân không thể nói nhưng vẫn thở bình thường. Tuy nhiên phương pháp này có hạn chế là khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn, nghẹn thở hoặc khó chịu.
Nội soi gây mê
Vì nội soi thường gây khó chịu nên nội soi gây mê đang rất được ưa chuộng. Cụ thể, người bệnh sẽ được gây mê bằng thuốc an thần có tác dụng ngắn vừa đủ, tỉnh sau 15 phút và không ảnh hưởng tới sức khỏe. Vì thế người bệnh sẽ không có cảm giác khó chịu khi tỉnh dậy. Nội soi gây mê cũng được thực hiện qua đường miệng.
Nội soi qua đường mũi
Thay vì đưa ống nội soi qua đường miệng, thủ thuật này đưa ống qua đường mũi. Bác sĩ sử dụng loại ống nội soi rất nhỏ, luồn qua đường mũi đã được xịt tê, qua ngả hầu họng xuống thực quản, dạ dày, hành tá tràng, tá tràng. Ưu điểm của phương pháp này là người bệnh không bị kích thích lưỡi gà, vòm khẩu cái và đáy lưỡi nên không có cảm giác khó chịu, nhiều trường hợp vẫn có thể nói chuyện bình thường trong quá trình nội soi.
Vì sao nội soi là phương pháp tối ưu nhất trong chẩn đoán bệnh dạ dày
Ống tiêu hóa là một cơ quan rất khó chẩn đoán. Các phương pháp như siêu âm, chụp CT hay MRI dù rất đắt tiền nhưng lại không có giá trị chẩn đoán bệnh lý đường tiêu hóa. Chụp X quang dạ dày có thể dùng trong một số trường hợp nhưng không chính xác như nội soi.
Qua nội soi, các bác sĩ phát hiện được cả những tổn thương rất nhỏ, chỉ vài mm bên trong hệ tiêu hóa nhờ ống nội soi có thể đi rất sâu. Không chỉ vậy, trong quá trình nội soi, bác sĩ đồng thời còn có thể lấy mẫu sinh thiết tìm dấu ấn ung thư, xét nghiệm chẩn đoán HP hoặc thực hiện cắt polyp, cầm máu xuất huyết tiêu hóa khi cần thiết…
Nội soi dạ dày có nguy hiểm không
Nhìn chung nội soi dạ dày là phương pháp an toàn, ít biến chứng nên bệnh nhân cũng không cần quá lo lắng. Mặc dù vậy bất cứ thủ thuật xâm lấn nào cũng có thể có những biến chứng. Những biến chứng có thể gặp của nội soi dạ dày: nhiễm trùng, chảy máu, thủng tá tràng, thực quản hoặc dạ dày hoặc shock phản vệ (rất hiếm).
Để giảm thiểu tối đa những nguy cơ này, người bệnh nên lựa chọn thực hiện tại các cơ sở uy tín, có đầy đủ trang thiết bị y tế hiện đại. Người bệnh cũng cần nghiêm túc tuân thủ những dặn dò, lưu ý của bác sĩ trước, trong và sau khi thực hiện thủ thuật.
Chuẩn bị trước khi nội soi
Để đảm bảo nội soi an toàn, nhanh chóng và thuận lợi, người bệnh lưu ý:
- Không dùng chất kích thích, không ăn những đồ ăn xơ cứng trước ngày nội soi.
- Không uống các loại đồ uống có ga, có màu…
- Nội soi buổi sáng phải nhịn ăn trước 6 tiếng
- Nội soi buổi chiều phải nhịn ăn trưa
- Trước nội soi 2 tiếng không được uống nước
- Thông báo cho bác sĩ biết nếu đang mang thai hoặc mắc các bệnh lý như bệnh tim.
- Cho bác sĩ biết về loại thuốc đang sử dụng hoặc có bị dị ứng với loại thuốc nào không, bao gồm cả thuốc gây mê.
- Ăn mặc thoải mái, không nên đeo đồ trang sức.
Chăm sóc sau khi nội soi
Người bệnh cần lưu viện để nghỉ ngơi và theo dõi trong vòng một vài giờ sau khi thực hiện thủ thuật. Đặc biệt các trường hợp nội soi gây mê nên nhờ người nhà đưa về. Vì ảnh hưởng của thuốc gây mê và thuốc an thần sẽ khiến người bệnh cảm thấy buồn ngủ, không đủ tỉnh táo.
Khi về nhà, bệnh nhân sẽ có một vài triệu chứng khó chịu như đầy hơi, tức bụng, quặn bụng, đau họng… Những biểu hiện này sẽ nhanh chóng chấm dứt nên không cần quá lo lắng. Nếu cảm thấy khó chịu hoặc những triệu chứng nêu trên nghiêm trọng hơn, hãy gọi ngay cho bác sĩ.
Về ăn uống, khoảng 2 giờ sau khi nội soi bệnh nhân có thể dùng các thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu như cháo, sữa nguội… Lưu ý không dùng sữa nóng vì có thể làm dạ dày tổn thương.
